حیوانات خانگی موجودات جذابی هستند که می‌توانند اوقات فراغت و تنهایی بسیاری از افراد را پر کنند. با این حال این موجودات هم نیاز‌هایی دارند که باید به آنها توجه شود و در غیر این صورت هم برای خودشان و هم برای نگهدارنده‌شان مشکلاتی ایجاد می‌کنند. نگهداری حیوان خانگی تجربه متفاوتی است ولی باید بدانید که آنها اسباب‌بازی و وسیله‌ی تفریح نیستند و نباید با آنها مثل یک شی برخورد شود.
اما در این راه باید به چه نکاتی توجه کرد؟
۱. غذای خوب
هر موجودی با توجه به نیازهای بدنش به مواد غذایی خاصی نیاز دارد و حیوانات هم از این قاعده مستثنی نیستند. زمانی که یک حیوان خانگی تهیه می‌کنید باید رژیم غذایی مورد نیازش را هم در نظر بگیرید و توجه کنید غذاهایی که به او می‌دهید هم نیازهایش را برطرف کنند و هم مضر نباشند.
سگ‌ها و گربه‌ها، به خصوص سگ‌ها، در خوردن غذا نسبت به سایر حیوانات خانگی لجبازتر و لوس‌تر هستند. باید سعی کنید از همان روزهای ابتدای نگهداری حیوانتان را به غذای مخصوصش عادت دهید.
یادتان باشد از دادن گوشت به حیوانتان حتی‌الامکان خودداری کنید چون وقتی مزه گوشت زیر زبانش برود به سختی می‌توانید او را به خوردن غذاهای معمول عادت دهید که هم برای سلامتیِ خودش مضر است و هم برای جیبِ شما.
پرنده‌ها و ماهی‌ها از این نظر مشکلات کمتری دارند، اما باید توجه کنید که چه غذایی به آنها می‌دهید. به خصوص ماهی‌ها که موجودات حساسی هستند و لازم است مراقبت‌های خاصی از آنها داشته باشید.
۲. محل ادرار و مدفوع
یکی از چالش‌های بزرگ در نگهداری حیوان خانگی این است که به او آموزش دهید در محل مخصوصی ادرار و مدفوع کند. گربه‌ها نسبت به سگ‌ها به آموزش کمتری نیاز دارند. کافیست یک ظرف مخصوص یا خاک مخصوص برای گربه تهیه کنید و نهایتا یک یا چند بار او را در آن ظرف بگذارید تا متوجه شود این ظرف برای چه کاریست. بهتر است این ظرف را دور از اتاق خواب و آشپزخانه بگذارید و روزانه آن را تمیز کنید تا از شیوع آلودگی در خانه جلوگیری شود.
اما قضیه سگ‌ها فرق می‌کند. سگ خیلی سخت به محلی مخصوص برای ادرار و مدفوع عادت می‌کند و ممکن است در این راه امانتان را بِبُرد. شاید بهتر باشد برای مدتی فرش‌های خانه‌تان را جمع کنید، چون سگ ها تمایل دارند در جایی که یک دفعه ادرار کرده‌اند دوباره نیز ادرار کنند.
باید حرکات حیوان را زیر نظر بگیرید و وقتی که حس کردید می‌خواهد دستشویی کند (مثلا وقتی که شروع به بو کردن زمین می‌کند) او را برداشته و در محل مخصوص قرار دهید. این روند ممکن است طولانی و خسته‌کننده شود، اما ناامید نشوید.
۳. توجه به حیوانات خانگی
حیوان خانگی شما نیازمند توجه است و اگر احساس نکند که عضوی از خانواده شماست ممکن است به افسردگی دچار شود. با سگ ، گربه و پرنده‌تان بازی کنید، نوازشش کنید و این احساس را به او القا کنید که برای شما اهمیت دارد. البته همیشه در نظر داشته باشید که محبت شما نباید آنقدر زیاد شود که حیوانتان لوس شود.
سگ‌ها نسبت به گربه‌ها به توجه بسیار بیشتری نیاز دارند و نمی‌توان آنها را برای مدت طولانی در خانه تنها گذاشت. پس اگر شاغل هستید و زمان زیادی در خانه نیستید یا سگتان را به آشنا بسپارید یا سراغ حیوان‌های خانگی دیگر بروید.
۴. نظافت و بهداشت
حیوانات خانگی اگر به درستی نظافت نشوند می‌توانند ناقل بیماری‌های بسیاری باشند. با یک دامپزشک مشورت کنید و برای حیوانتان یک برنامه زمان‌بندی شده نظافتی تدوین کنید.
از واکسیناسیون حیوانتان غافل نشوید. اغلب حیوانات خانگی هر چهار ماه یک بار نیازمند ویزیت دامپزشک هستند و از آنجا که این امر ارتباطی مستقیم با سلامت حیوان و خود شما دارد، بهتر است آن را پشت گوش نیندازید.
با توجه به موی زیاد سگ ممکن است وقتی که آنها را به پیاده‌روی می‌برید انگل‌هایی به پوستش وصل شوند یا موجوداتی او را نیش بزنند و شما متوجهش نشوید. بنابراین همیشه بعد از پیاده‌روی پوست آنها را بررسی کنید. اگر دیدید که سگتان بیش از حد خودش را می‌خاراند سریعا علتش را پیدا کنید.
۵. تحرک
قبل از نگهداری حیوان خانگی باید توجه کنید که حیوان مورد نظرتان تا چه حد به تحرک نیاز دارد. مثلا پیاده‌روی برای سگ ضروری است و توانایی اجتماعی آنها را تقویت می‌کند و اگر بخواهید دائم آنها را در خانه نگهدارید افسرده می‌شوند. اما گربه‌ها معمولا نیاز چندانی به پیاده‌روی ندارند و همین که در خانه فضای کافی برای این طرف و آن طرف رفتن داشته باشند کفایت می‌کند.
پرنده‌ها را دائم در قفس نگه ندارید. هر چند وقت آنها را در فضای خانه آزاد بگذارید که بتوانند پرواز کنند. این کار به روحیه‌شان کمک می‌کند.
۶. از غذای خودتان به حیوانتان ندهید!
حیوان خانگی شما معمولا حین غذا خوردن کنارتان می‌آید و می‌خواهد که شما را همراهی کند. البته که مقاومت در برابر خواسته او سخت است، اما سعی کنید تسلیم مظلوم‌نمایی یا صداهایی که از خودش در می‌آورد نشوید. چون اگر بعد از اینکه خودش را لوس کرد به او غذا بدهید به این کار تشویق شده، بد عادت می‌شود و دیگر نمی‌گذارد هیچ وعده‌ی غذایی را تنها صرف کنید. شاید به نظر شما این موضوع در حالت عادی یک مشکل به حساب نیاید، اما به زمانی فکر کنید که مهمان دارید و باید بخش عمده‌ای از وقتتان را صرف غذا دادن به حیوانتان بکنید.
از این مهم‌تر آن است که خوراکی انسان‌ها به خاطر وجود مواد طعم‌دهنده و نگهدارنده برای حیوانات مضر است و می‌تواند به بیماری‌های گوارشی منجر شود. پس سعی کنید هیچ‌وقت حیوانتان را با خودتان هم‌سفره نکنید.
۷. وابستگی‌تان را کنترل کنید
هر چند که بعضی حیوانات خانگی ممکن است چندین سال عمر کنند، اما اغلب این حیوانات طول عمر کوتاهی دارند. بنابراین بهتر است که زیاد به آنها وابسته نشوید. به خصوص اگر کودکی دارید باید سعی کنید روابط او با حیوان را در سطحی منطقی نگه دارید تا در زمان فوت حیوان یا واگذاری‌اش به فردی دیگر دچار ضربه‌ی روحی و عاطفی نشود.
۸. تک یا جفت؟
قبل از خرید و نگهداری حیوان خانگی حتما تحقیق کنید و ببینید که حیوان مورد نظرتان نیاز به جفت دارد یا نه. موجوداتی مثل خرگوش، همستر یا برخی پرنده‌ها تنهایی دوام نمی‌آورند و باید حتما به صورت جفت نگهداری شوند. البته حتما باید آنها را عقیم کنید وگرنه خیلی زود تعدادشان از کنترل شما خارج می‌شود.
از طرفی باید به وقتی که می‌توانید با حیوانتان بگذرانید هم توجه کنید. اگر بیشتر روز بیرون از خانه هستید بهتر است که حیوان‌ها را به صورت جفت نگهداری کنید تا در نبود شما با همدیگر بازی کرده و خودشان را سرگرم کنند.
۹. اسباب‌بازی فراموش نشود!
اسباب‌بازی‌هایی مخصوص حیوانات خانگی تولید شده که می‌تواند حیوانتان را سرگرم کند. بهتر است که تعدادی از آنها را در خانه داشته باشید تا حیوان بتواند بخشی از وقتش را با آنها بگذراند.
اگر سگ دارید از دادن استخوان به او به عنوان اسباب‌بازی جدا خودداری کنید. چون سگ‌های آپارتمانی عموما از نژادهای کوچک هستند و جویدن استخوان می‌تواند مشکلات مختلفی مانند شکستن دندان، زخم شدن مری، معده و روده برایشان ایجاد کند. از طرفی جویدن استخوان خوی حیوانی را در سگ بیدار می‌کند که می‌تواند برایتان مشکل‌ساز شود.
۱۰. از همسایه‌ها اجازه بگیرید
نگهداری حیوان در بسیاری از آپارتمان‌ها مخالف قوانین ساختمان است، پس بهتر است پیش از خرید و نگهداری حیوان ، قوانین ساختمان را به دقت مرور کنید. با همسایه‌هایتان روابط خوبی داشته باشید تا اگر هم حیوان شما از نظر سر و صدا یا هر چیز دیگر برایشان مزاحمتی ایجاد کرد، از شما پیش مدیر ساختمان شکایت نبرند.